W Ciechanowcu uroczyście pochowano szczątki braci Marchelów - żołnierzy NZW

Czcijmy żołnierzy niezłomnych nie tylko 1 marca - mówił minister Dariusz Piontkowski 

Uroczystość odbyła się w ramach wojewódzkich obchodów Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych w Ciechanowcu. Wziął w nim udział m.in. minister edukacji Dariusz Piontkowski, prezes IPN Jarosław Szarek, wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, rodzina braci Marchelów oraz mieszkańcy.

Po uroczystej mszy św. w miejscowym kościele, w kondukcie w asyście wojskowej przemaszerowano na cmentarz, tam szczątki rozstrzelanych żołnierzy złożono do grobu.

W końcu doczekaliśmy momentu, kiedy duża część tych żołnierzy niezłomnych może być z honorami, w pogrzebie państwowym pochowana, że możemy im oddać cześć  - mówił podczas przemówienia Dariusz Piontkowski.

Podkreślał, że przez kilkadziesiąt lat władze komunistyczne starały się przedstawiać ich jako bandytów i zbrodniarzy, a ich ciała pochować w nieznanych miejscach, by zatrzeć o nich pamięć. 

Zaapelował też, by czcić żołnierzy niezłomnych nie tylko 1 marca, w ich dzień, ale też przybywając na miejsca ich pochówku i pamięci i - jak mówił - "zawsze wołajmy: Cześć i chwała bohaterom".

Dzisiaj stajemy u grobu Lucjana i Zygmunta Marchelów. Młodzi chłopcy, marzyli o wolnej, niepodległej Polsce, marzyli o końcu niemieckiej okupacji, marzyli o tym, że jak wojna się skończy będą mieć młyn, będą młynarzami. Nie dane im to było, nie wiedzieli, że staną się ziarnem, z którego wyrośnie wolna, niepodległa Polska - mówił prezes IPN Jarosław Szarek. 

Bracia zginęli w okresie świąt Bożego Narodzenia

Powiedział, że zamordowano ich w szczególnym czasie dla Polaków, okresie świąt Bożego Narodzenia. Przypominając ten moment, mówił, że Lucjana zabrano 21 grudnia, a Zygmunta - w pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia; żołnierze zostali rozstrzelani 27 grudnia 1946 roku na podwórku własnego domu.

Jarosław Szarek mówił, że tuż przed egzekucją bracia objęli się i tak zostali pochowani. Dodał, że tak też, w objęciach, zostali odnalezieni podczas ekshumacji. "Dziś ich rozdzielamy, ale dzisiaj w objęcia bierze ich wolna, niepodległa Rzeczpospolita i z tych objęć nigdy więcej ich nie wypuści" - powiedział Szarek.

Wojewoda Bohdan Paszkowski podkreślał, że trzeba dzisiaj oddać hołd tym młodym żołnierzom, a oddając hołd im, oddajemy też hołd tysiącom ludzi, których grobów - jak mówił - jeszcze nie znamy. Dodał, że wciąż mamy do spłacenia dług. "Mamy ten dług do spłacenia, aby tę pamięć chronić, tę pamięć utrwalać, upowszechniać i aby te wartości, o których myśleli, dla których żyli, dla których walczyli bracia Marchelowie, również nam były bardzo bliskie" - mówił Bohdan Paszkowski.

Skazano ich na śmierć, bez możliwości odwołania się

Według ustaleń IPN, 27 grudnia 1946 roku, na plac w środku wsi Wojtkowice-Glinna, rodzinnej wsi Marchelów, spędzono okolicznych mieszkańców, aby byli świadkami procesu braci, którzy zostali oskarżeni o nielegalne posiadanie broni oraz przynależność do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.

Obaj skazani, którzy mieli wtedy po dwadzieścia kilka lat, zostali w trybie doraźnym skazani na śmierć, po dwugodzinnej rozprawie, bez możliwości odwołania się. Wyrok wykonano od razu, na oczach zebranych. Jak ustalił IPN, świadkowie mówili, że nie było plutonu egzekucyjnego, a nad brzeg rzeki Bug skazanych odprowadził jeden żołnierz, który Marchelów zastrzelił. Po wykonaniu wyroku śmierci ciał zmarłych nie wydano rodzinie, ale kilka miesięcy po zbrodni, kilkanaście kilometrów od miejsca jej dokonania, odnaleziono zwłoki. W nocy rodzina pochowała ciała w nieznakowanej mogile na cmentarzu w Ciechanowcu, a proboszcz parafii poświadczył to wpisem do księgi zgonów.

IPN odnalazł szczątki braci Marchelów we wrześniu 2017 roku.

źródło: PAP | red: lma, sk