Obchody Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" [zdjęcia]

1 marca obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W wielu miejscach w regionie odbyły się uroczystości ku czci bohaterów niepodległościowego podziemia.

Inicjatywę ustawodawczą w sprawie święta upamiętniającego żołnierzy podziemia niepodległościowego podjął w 2010 roku prezydent Lech Kaczyński. Po jego śmierci projekt podtrzymał prezydent Bronisław Komorowski. Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych został ustanowiony świętem państwowym przez Sejm 3 lutego 2011 roku.

Żołnierze Wyklęci czy Niezłomni to żołnierze podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, stawiający opór próbie sowietyzacji Polski i podporządkowania jej ZSRR w latach 1944-1963. Do podziemia antykomunistycznego przeszli głównie żołnierze Armii Krajowej oraz osoby, które nie chciały zgodzić na radziecką dominację w kraju. Głównymi organizacjami podziemnymi były Zrzeszenie "Wolność i Niezawisłość", wywodzące się z Armii Krajowej oraz Narodowe Zjednoczenie Wojskowe i Narodowe Siły Zbrojne. Historycy szacują, że walczyło w nich nawet 200 tysięcy osób, a ponad 20 tysięcy zginęło lub zostało zamordowanych w nieznanych miejscach lub w więzieniach NKWD i UB. Do 1956 roku do Związku Radzieckiego wywieziono ponad 40 tysięcy żołnierzy podziemia. W końcu lat 40. i na początku 50. ponad 250 tysięcy więziono i przetrzymywano w obozach pracy. Józef Franczak ps. "Lalek", ostatni z Żołnierzy Wyklętych, zginął w obławie SB i ZOMO w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami na Lubelszczyźnie 21 października 1963 roku.

Białystok

Główne obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych odbyły się w Białymstoku w południe. Przy tablicy na budynku kina "Ton" poświęconej żołnierzom podziemia - ofiarom mordów sądowych odbył się apel poległych. Uczestnicy złożyli też kwiaty i zapalili znicze. Uroczystość odbyła się również przed pomnikiem Żołnierzy Armii Krajowej. O 13:00 w katedrze odbyła się msza święta, a o 14:00 - spotkanie na cmentarzu wojskowym.

W kinie Ton odbył się przegląd filmów dokumentalnych IPN. Wśród wydarzeń towarzyszących głównym obchodom w Białymstoku we wtorek było też widowisko historyczne "Wierni przysiędze" - o 17:00 przy ul. Młynowej 14, a o 19:30 w kinie Forum koncert Lukasyno.

O 17:00 sprzed kina "Ton" wyruszył Białostocki Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych organizowany m.in. przez środowiska prawicowe. Uczestnicy przeszli ulicami: Rynek Kościuszki, Kilińskiego, Mickiewicza, Świętojańską i 11 Listopada.

Natomiast w środę (2.03) o 16:30 przy ul. Warszawskiej 48 będzie można wysłuchać wykładu "5 Wileńska Brygada AK - bohaterowie autentyczni czy kontrowersyjni" profesora Piotra Niwińskiego. Na 20:00 na stadionie miejskim zaplanowano prezentację wystawy "Zbigniew Rećko 'Trzynastka'. Bohater białostockiego podziemia".

Łomża

W południe złożono kwiaty przed pomnikiem Pamięci Bohaterów Walk o Wolność i Niepodległość Polski w latach 1939-1956 przy ul. Nowej 2. W III Liceum Ogólnokształcącym im. Żołnierzy Obwodu Łomżyńskiego Armii Krajowej przy ul. Senatorskiej odbyła się uroczystość "Cienie Wspomnień o Żołnierzach Wyklętych", a o 18:00 w łomżyńskiej katedrze odprawiona została msza św. w intencji Ojczyzny i ofiar komunistycznych represji. Ostatnim tego dnia punktem obchodów był Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

W środę (2.03) Wyższe Seminarium Duchowne w Łomży zaprasza na przedstawienie "Mój ojciec - bohater czy bandyta" - o 20:00 na Placu Jana Pawła II.

Suwałki

Modlitwa w intencji poległych, apel pamięci i koncerty - tak wyglądać będą dwudniowe (1-2.03) obchody Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Suwałkach. Oficjalne uroczystości odbyły się we wtorek- była msza w konkatedrze św. Aleksandra i uroczystości przed tablicą upamiętniającą miejsce stracenia Żołnierzy Niezłomnych przy ul. Kościuszki 72 i przed Pomnikiem 41. Pułku Piechoty Armii Krajowej przy ul. Sejneńskiej.

O 16:00 i 18:00 w sali koncertowej Państwowej Szkoły Muzycznej odbył się koncert "Ballada o rycerzach lasu".

Natomiast w środę (2.03) w konkatedrze będzie można wysłuchać koncertu "Żołnierzom Wyklętym - Niezłomnym Bohaterom" i posłuchać recytacji znanego aktora Jerzego Zelnika. Koncert poprzedzi msza święta, która rozpocznie się o 18:00.

Augustów

W Augustowie obchody Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych rozpoczęły się od złożenia kwiatów przed byłą siedzibą NKWD - miejscem stracenia żołnierzy antykomunistycznego podziemia. W bazylice odprawiona była msza święta. Następnie zebrani przeszli przed Pomnik Żołnierzy Wyklętych Poległych na Kresach, gdzie złożyli kwiaty, zapalili znicze, wysłuchali apelu pamięci i przemówień okolicznościowych.

Podczas oficjalnych uroczystości w Augustowie byli obecni m.in. premier Beata Szydło i wiceminister MSWiA Jarosław Zieliński.

Zambrów

W Zambrowie uroczystości odbędą się 3 marca w Regionalnej Izbie Historycznej Miejskiego Ośrodka Kultury w przy al. Wojska Polskiego 25. W programie wykład dr. Krzysztofa Sychowicza "Podziemie antykomunistyczne w regionie łomżyńskim w latach 1945-56" oraz koncert łomżyńskiego zespołu BIOACOUSTIC. Początek o 18:00.
(IAR, ew, ad, ap, jż/zmj, mk)