Historia powstania Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku [kalendarium]

2010 rok - Działka przy ul. Węglowej przeznaczona na przyszłe Muzeum Pamięci Sybiru

W 2010 roku władze Białegostoku przeznaczyły 2-hektarową działkę z magazynem wojskowym z lat trzydziestych XX wieku znajdującą się przy ul. Węglowej na przyszłe Muzeum Pamięci Sybiru.

W Białymstoku ma powstać Muzeum Pamięci Sybiru

2012 rok - zakończyły się prace nad projektem budynku 

Pracownia "Arkon” Jana Kabaca zakończyła trwające od roku prace nad projektem budynku Muzeum Pamięci Sybiru. Przygotowana koncepcja zakładała zachowanie oryginalnego, wojskowego magazynu z przeznaczeniem na cele wystawiennicze, a także dobudowanie do niego nowoczesnego gmachu, w którym miały się znaleźć sale konferencyjne, edukacyjne, biblioteka, kawiarnia i zaplecze administracyjne. Uzyskano pozwolenie na budowę obiektu.

Logo Muzeum Pamięci Sybiru wybrane

2014 rok - wybrano pracownię, która wykonała projekt wystawy stałej

17 września sąd konkursowy wskazał zwycięzcę konkursu na opracowanie koncepcji programowo-przestrzennej aranżacji wystawy stałej Muzeum Pamięci Sybiru. Spośród siedmiu ofert najlepiej oceniono propozycję belgijskiej pracowni Tempora. Jury doceniło w projekcie m.in. walory plastyczne, logiczną aranżację przestrzeni i rozmieszczenie poszczególnych stanowisk wystawienniczych.

2016 rok - władze Białegostoku podpisały umowę z MKiDN na dofinansowanie budowy Muzeum

W październiku Białystok podpisał umowę z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego na dofinansowanie budowy Muzeum Pamięci Sybiru. W  tym roku pomyślnie zrealizowano także wstępny etap budowy, polegający  na wykonaniu niezbędnych prac rozbiórkowych i instalacyjnych  przygotowujących teren i budynek magazynu do zasadniczej inwestycji.

2017 rok - Muzeum Pamięci Sybiru rozpoczęło funkcjonowanie jako samodzielna placówka

1 stycznia Muzeum Pamięci Sybiru rozpoczęło funkcjonowanie jako samodzielna placówka. Jeszcze w tym samym roku udało się przygotować projekt "Wykonania wystawy stałej i zakupu wyposażenia na potrzeby Muzeum Pamięci Sybiru", a także uzyskać do niego dofinansowanie z VIII osi priorytetowej Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury realizowanej w ramach finansowanego przez Unię Europejską Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.

2018 rok - Uroczyście podpisano, poświęcono i wmurowano w fundamenty gmachu akt erekcyjny

Przetarg na wykonanie stanu surowego budynku Muzeum został rozstrzygnięty – wygrała firma Budimex S.A. W kwietniu podpisano umowę i budowa ruszyła. 15 października w obecności Sybiraków, ich rodzin i innych gości uroczyście podpisano, poświęcono i wmurowano w fundamenty gmachu akt erekcyjny Muzeum Pamięci Sybiru. Wyrażono w nim m.in. przekonanie, że: „Instytucja ta dbać będzie o zachowanie pamięci o  ofiarach i zbrodniach, które sprawiły, że daleka Syberia zmieniła się w  polskiej świadomości ze wspaniałej i bogatej krainy w okrutny Sybir –  Nieludzką Ziemię”.

Władze Białegostoku podpisały umowę z wykonawcą Muzeum Pamięci Sybiru

Wmurowano akt erekcyjny pod Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku

2019 rok - Ogłoszono wykonawcę wystawy stałej

19 czerwca ogłoszono wykonawcę wystawy stałej Muzeum. Przetarg wygrała firma Deko-Bau, która zaraz po podpisaniu umowy rozpoczęła prace nad instalacjami artystycznymi, gablotami, ekspozytorami, multimediami i pozostałymi elementami ekspozycji. Sąd konkursowy wybrał też projekt instalacji artystycznej, która zajmie centralne miejsce na wystawie – zwyciężyła koncepcja autorstwa Martyny Pająk. W sierpniu do wnętrza obiektu został wprowadzony największy eksponat Muzeum – rosyjski wagon towarowy konstrukcji z 1892 roku, tzw. tiepłuszka, pełniący funkcję  głównego wejścia na ekspozycję. W grudniu zakończyły się prace budowlane i Tadeusz Truskolaski, prezydent Miasta Białegostoku, przekazał Wojciechowi Śleszyńskiemu, dyrektorowi Muzeum Pamięci Sybiru, klucze do nowego gmachu. Muzeum Pamięci Sybiru zostało laureatem konkursu Top Inwestycje 2019.

Muzeum Pamięci Sybiru podpisało umowę z wykonawcą wystawy stałej

Oficjalnie oddano do użytku budynek Muzeum Pamięci Sybiru

2020 rok - Montaż wystawy stałej

To był rok intensywnych prac nad wykonaniem wystawy stałej i wyposażeniem całego obiektu. Montowano gabloty, oświetlenie, urządzenia audio-wideo, układano eksponaty. Powstawały multimedia i systemy obsługujące ruch zwiedzających i pomagające im w zapoznaniu się z  ekspozycją (m.in. katalogi, audioprzewodnik, przewodnik multimedialny). Dużym zainteresowaniem cieszyła się akcja #Zapamiętani, dzięki której do Muzeum spłynęły z całego świata fotografie Sybiraków i ich rodzin – są one wykorzystane w ostatniej sali wystawy stałej. We wrześniu odsłonięto pomnik Bohaterskich Matek Sybiraczek, usytuowany przy wejściu do Muzeum. Autorami monumentu są Katarzyna i Ryszard Piotrowscy, a ich projekt został wybrany w konkursie. W tym roku Muzeum otrzymało również kolejną nagrodę – tytuł Top Inwestycji Komunalnej 2020.

W Muzeum Pamięci Sybiru kompletowane są eksponaty na wystawę stałą

Muzeum Pamięci Sybiru przygotowuje się do otwarcia [zdjęcia]

2021 rok - Muzeum Pamięci Sybiru otwiera podwoje dla zwiedzających

Muzeum Pamięci Sybiru otwiera podwoje dla zwiedzających. Jest to pierwsze muzeum w Polsce w całości poświęcone dziejom Polaków na Sybirze – zarówno deportowanym w XX, jak i zesłańcom XIX-wiecznym i wcześniejszym, jak również dobrowolnemu osadnictwu na Syberii i badaniu tej ziemi przez polskich odkrywców. Misją Muzeum jest gromadzenie, opracowywanie i ochrona zbiorów związanych z tą tematyką, a także badanie i popularyzacja historii polskiego Sybiru oraz dziejów ziem kresowych II Rzeczypospolitej.

źródło: sybir.bialystok.pl, PAP | red: mag