Muzeum Pamięci Sybiru pozyskało zdjęcie obrońcy Grodna Tadeusza Jasińskiego

To wyjątkowy eksponat

We wtorek (22.06) na konferencji prasowej zaprezentowano fotografię, na której Jasiński jest ze swoją mamą Zofią. Muzeum Pamięci Sybiru otrzymało fotografię w depozyt  od stowarzyszenia Grupa Wschód.

Jak ocenił dyrektor muzeum prof. Wojciech Śleszyński, to wyjątkowe spotkanie i wyjątkowy eksponat i nikt w muzeum nie miał wątpliwości, że takie znalezisko powinno znaleźć się na wystawie stałej. 

Myślę, że każdy z nas, kto choć trochę interesował się wydarzeniami z września 1939 roku związanymi z agresją wojsk sowieckich, musiał słyszeć o postaci Jasińskiego Tadeusza, który nierozerwalnie był związany z obroną Grodna - powiedział dyrektor muzeum.

Śleszyński pokreślił, że pozyskując tę fotografię - potwierdza się, że taka postać istniała, ale też jak ona wyglądała. 

Po ponad 80 latach jesteśmy w stanie zobaczyć jak ten chłopak przywiązany do czołgu sowieckiego, który atakował Grodno, wyglądał - dodał.

Zwrócił uwagę na obecną sytuację w relacjach polsko-białoruskich. 

Szczególnie na ogłoszenie (…) przez prezydenta Łukaszenkę święta 17 września 1939 roku, święta państwowego w Republice Białoruś. My, odwołując się do tej decyzji, chcemy pokazać jak faktycznie wyglądała agresja sowiecka przez pryzmat tych wydarzeń i tego naszego bohatera - powiedział Śleszyński.

W Białymstoku mieszkała matka Jasińskiego

Fotografię, która datowana jest na jesień 1938 roku lub wiosnę 1939 roku, prezentującą kilkunastoletniego Tadeusza idącego ulicą ze swoją mamą, odnalazło, a następnie przekazało muzeum stowarzyszenie Grupa Wschód, która zrzesza miłośników historii.

Andrzej Bieluczyk z Grupy Wschód mówił, że informacje o istnieniu pamiątek po Tadeuszu Jasińskim dotarły do organizacji kilkanaście lat temu, udało się odnaleźć osoby, które znały i opiekowały się mamą Tadeusza, Zofią Jasińską. Dodał, że potwierdzały one, że istnieje portret chłopca i dzięki nim udało się odnaleźć na początku roku kilka przedmiotów należących do Zofii. Były to m.in. pocztówki i zdjęcia, a wśród nich fotografia Zofii z synem.

Jako stowarzyszenie uznaliśmy, że portret i zdjęcie naszego bohatera powinno zostać wyeksponowane w Białymstoku, gdzie żyła i zmarła mama Tadeusza - dodał Bieluczyk.

Kierownik działu naukowego MPS dr Marcin Zwolski powiedział, że znalezisko "zrobiło ogromne wrażenie". 

Tadeusz Jasiński to symbol obrony Kresów, to postać, która figuruje w tej chwili chyba w każdej książce historycznej, w każdym podręczniku do historii mówiącym o obronie wrześniowej - mówił.

Powiedział, że dotąd wszystkie informacje, jakimi posługiwali się historycy o Tadeuszu Jasińskim, pochodziły z jednego źródła, ze wspomnień Grażyny Lipińskiej. Dlatego wiele rzeczy należało w tej historii zweryfikować, bo np. we wspomnieniach wielu grodnian dotyczących tego okresu - taka postać jak Tadeusz Jasiński nie istniała.

Fotografia będzie prezentowana na wystawie stałej

"Dzisiaj możemy powiedzieć, że z całą pewnością Tadeusz Jasiński istniał, miał 15 lat, kiedy zginął walcząc z butelką z benzyną w ręku, walcząc przeciwko sowieckim czołgom" - powiedział Zwolski. Mówił, że weryfikacja pamiątek trwała kilka miesięcy, podczas niej zauważono wiele rozbieżności we wspomnieniach Lipińskiej oraz tych przekazanych przez Zofię Jasińską. Niektóre z nich udało się rozstrzygnąć, innych jeszcze nie.

Zwolski zaapelował do wszystkich, którzy badają historię Jasińskiego, aby zgłaszać się do muzeum, bo - jak podkreślił - tę historię należy zbadać. "Jest tam troszkę rozbieżności, troszkę znaków zapytania w całej historii" - dodał.

Muzeum Pamięci Sybiru jest ogólnopolską instytucją zajmującą się m.in. tematyką deportacji Polaków na Wschód. Muzeum powołane zostało w 2017 r., jego siedziba powstała pod koniec 2019 roku. Znajduje się w starych wojskowych magazynach przy ul. Węglowej. W muzeum trwają przygotowania do otwarcia, które zaplanowano na 17 września. Fotografia Tadeusza Jasińskiego będzie prezentowana na wystawie stałej.

źródło: PAP | red: lma