Przed pomnikiem AK uczczono 75. rocznicę akcji "Burza"

Uroczystość zorganizował Światowy Związek Żołnierzy AK - okręg Białystok, przy współpracy I Podlaskiej Brygady Obrony Terytorialnej im. Władysława Liniarskiego "Mścisława". Ppłk Liniarski był dowódcą akcji "Burza" w okręgu Białystok AK.

W spotkaniu wzięli udział m.in. przedstawiciele wojewody podlaskiego, marszałka województwa, prezydenta Białegostoku, IPN, kombatanci. Wojskową asystę honorową w Białymstoku wystawili żołnierze 1. Podlaskiej Brygady Obrony Terytorialnej i 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego.

Ok. 200 akcji bojowych w regionie

Akcja "Burza" była zbrojnym powstaniem skierowanym przeciwko okupacji niemieckiej w obliczu wkroczenia na polskie ziemie wojsk sowieckich. Założenia akcji określał rozkaz Komendanta AK gen. dyw. Tadeusza Komorowskiego ps. "Bór" z listopada 1943 roku.

W rejonie białostockim akcja "Burza" rozpoczęła się w lipcu 1944 r.  W regionie w ramach tej akcji żołnierze AK rozegrali ok. 200 akcji bojowych, do udziału w niej zmobilizowano ok. 2,5 tys. żołnierzy okręgu Białystok. 

- Walki miały charakter potyczek z wycofującymi się niewielkimi  grupami żołnierzy Wehrmachtu. Atakowano kolumny transportowe, jednostki zaopatrzeniowe (...) oraz wysadzano pociągi, zajęto jedno miasteczko. Po wycofaniu się Niemców z Łap, w nocy z 6 na 7 sierpnia 1944 r. wkroczył tam obwodowy oddział Kedywu pod dowództwem porucznika Hieronima Perkowskiego. Następnego dnia został rozbrojony przez Armię Czerwoną. Taki był los wszystkich oddziałów. Walka z Niemcami, współdziałanie z sowieckimi grupami desantowymi lub Armią Czerwoną, a później rozbrajanie, kierowanie części żołnierzy do ośrodków formowania jednostek zapasowych II Armii Wojska Polskiego, aresztowanie oficerów i wywożenie w głąb ZSRR. Aby uniknąć tego losu, dowódcy w miarę  doświadczeń starali się rozwiązywać oddziały, żołnierze rozpraszali się i wracali do konspiracji - odczytywano przed pomnikiem. 

Armia Czerwona zajęła Białystok 27 lipca 1944 r., walki z Niemcami nadal trwały.

- Sceptycyzm "Mścisława" co do perspektyw współpracy z sowietami, pozwolił na zachowanie trzonu struktur organizacyjnych, który kontynuował działalność niepodległościową aż do amnestii z wiosny 1947 r. - czytano w czasie uroczystości, przypominając tamte wydarzenia. 

Szef okręgu Białystok Światowego Związku Żołnierzy AK mjr Czesław Chociej dziękował tym, którym Armia Krajowa jest bliska.

- Już niedługo pozostaną tylko wspomnienia i zapisy różnych historyków, bo nas już nie będzie. A chcielibyśmy, żeby pamięć o tej armii przetrwała, żeby była jak najdłużej, bo przecież myśmy nastawiali pierś z bronią, jaką mieliśmy, z taką walczyliśmy - powiedział mjr Czesław Chociej.

Marszałek województwa Artur Kosicki napisał w odczytanym liście do uczestników uroczystości, że są one oddaniem hołdu żołnierzom AK. O akcji "Burza" napisał, że była ona ważna militarnie, ale też z politycznego punktu widzenia. Jej celem było bowiem - jak to ujął - "pokazanie światu, że gospodarzem wyzwolonej Polski jest rząd emigracyjny w Londynie, a nie narzucane nam bagnetami NKWD moskiewskie marionetki".

Marszałek ocenił, że działania prowadzone w akcji "Burza" przeciw Niemcom "godnie zaakcentowały" wobec wkraczających sowietów dążenia mieszkańców ziemi białostockiej do niepodległości i suwerenności.

- I choć wówczas, w 1944 r. trzeba było ustąpić przed obcą siłą idącą ze wschodu, to dzisiaj spełnił się żołnierski testament partyzantów AK, żyjemy w wolnym, demokratycznym kraju, o który - nie szczędząc swoje życia - walczyli oni w akcji "Burza" - napisał marszałek.

| red: zmj