Naukowcy debatują w Białymstoku o prawach wyborczych kobiet

Ogólnopolską konferencję organizuje Zakład Historii XIX w. i Ruchów Społeczno-Politycznych Uniwersytetu w Białymstoku (UwB) oraz stowarzyszenie Instytut Studiów Kobiecych. Biorą w niej udział naukowcy z całej Polski, z ośrodków naukowych w Białymstoku, Warszawie, Kielcach czy Krakowie. W sumie przez trzy dni będzie można usłyszeć ponad 20 wystąpień.

100. rocznica uzyskania praw wyborczych przez Polki

Jak powiedziała prezes Instytutu Studiów Kobiecych prof. Małgorzata Dajnowicz z UwB, konferencja została zorganizowana w 100. rocznicę uzyskania praw wyborczych przez Polki, wtedy po raz pierwszy poszły one do urn wyborczych. "To było bardzo ważne z punktu widzenia pełni praw obywatelskich, które Polki uzyskały, a również uczestnictwa w życiu publicznym" - dodała Dajnowicz.

"To był przełom. Kobiety wyszły z domu i mogły uczestniczyć w polityce: wybierać i być wybierane" - podkreśliła Małgorzata Dajnowicz.

Przypomniała podczas otwarcia konferencji, któremu towarzyszyła też wystawa "Podwójnie wolne. Prawa polityczne kobiet 1918", że Polki czynne i bierne prawa wyborcze uzyskały mocą dekretu marszałka Józefa Piłsudskiego z 28 listopada 1918 roku. "W związku z tym mogły wziąć udział w wyborach parlamentarnych i samorządowych już w II Rzeczpospolitej, po raz pierwszy wzięły udział w wyborach 1919 roku" - mówiła. Podkreśliła, że 1918 rok był dla Polek nie tylko rokiem odzyskania niepodległości, ale również momentem uzyskania praw obywatelskich.

Mówiła, że dyskusja o sytuacji kobiet i ich praw wyborczych rozpoczęła się w II poł. XIX wieku w środowisku pozytywistów. 

Kobiety zanim osiągnęły prawa wyborcze, organizowały już w końcu XIX wieku różnego rodzaju inicjatywy. Były to inicjatywy oświatowe, społeczne, kulturalne, (kobiety) angażowały się w działalność konspiracyjną, patriotyczną (...). Były to różnego rodzaju aktywności, w prostej linii prowadzące do uzyskania praw obywatelskich - dodała Dajnowicz.

Mówiła, że po wyborach w Sejmie zasiadło kilka kobiet, stanowiły kilka procent parlamentarzystów, ale - jak podkreśliła profesor - "był to początek zjawiska, szerszego udziału kobiet w życiu publicznym".

Siła kobiet 

Prof. Jolanta Chwastyk-Kowalczyk z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach podkreślała, że kobiety prawa wyborcze sobie wywalczyły. "Kobiety praw wyborczych nie uzyskały w wyniku +dobroczynnego gestu+ Józefa Piłsudskiego. (...) Ten dekret z 28 listopada 19180 roku wieńczył wieloletnią walkę kobiet o prawa wyborcze" - dodała. Mówiła, że ubiegano się o to ponad 20 lat.

Chwastyk-Kowalczyk zauważyła, że kobiety we wszystkich zaborach zaczęły upominać się o swoje prawa już pod koniec XIX wieku. Mówiła, że kobiety organizowały się i działały we wszystkich zaborach. Dodała, że akcja propagandowa dotycząca uzyskania praw wyborczych przez kobiety była przeprowadzona we wszystkich zaborach, a płaszczyzną do komunikacji były czasopisma dla kobiet, takie jak: "Bluszcz" czy "Kobieta współczesna". Profesor zauważyła, że organizacje kobiece jak Liga Kobiet, skupione w różnych miejscach, były "ponadzaborowe" i to jest - jak podkreśliła - coś niebywałego, dobrze zorganizowana współpraca kobiet.

"Prawa były wywalczone i był to sukces kobiet" - mówiła Chwastyk-Kowalczyk i - jak dodała - należy to podkreślać. Zauważyła też, iż należy głośno mówić o kobietach, które przyczyniły się do uzyskania praw wyborczych a także pierwszych posłankach, bo ich nazwiska są często zapominane.

3 dni obrad 

Uczestnicy konferencji, jak również autorzy wystawy, zwracają uwagę na takie kobiety jak: pisarki Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka czy Zofia Nałkowska, działaczki społeczne jak Maria Dulębianka, polityczki - Aleksandra Piłsudska z domu Szczerbińska.

Wśród tematów, o których będzie można usłyszeć podczas konferencji są m.in. biografie poszczególnych działaczek, prasa kobieca w II Rzeczpospolitej czy aktywność posłanek. Obrady w piątek i sobotę odbywają się na kampusie UwB, a w niedzielę w siedzibie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku.

źródło: PAP | red: sk