Radio Białystok | Wiadomości | Wiadomości - Dzień Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej - największej niewyjaśnionej zbrodni na Polakach po II wojnie światowej
73 lata temu - 12 lipca 1945 roku - sowieci rozpoczęli wielką operację wojskową na obszarze Puszczy Augustowskiej i terenach do niej przyległych.
W jej wyniku zatrzymali ponad 7 tys. osób, z których co najmniej 592 zamordowali. W rocznicę rozpoczęcia akcji obchodzony jest Dzień Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. Główne uroczystości zaplanowano na niedzielę (15.07) w Gibach.
Uroczystości w Augustowie
Klub Historyczny im. Armii Krajowej zorganizował uroczystości upamiętniające w Augustowie w czwartek, 12 lipca. Rozpoczęto je złożeniem kwiatów przed "Domem Turka" - dawną siedzibą NKWD i UB, gdzie więziono zatrzymanych w lipcu 1945 r. Później odprawiono mszę św. w intencji ofiar obławy w augustowskiej bazylice. Po nabożeństwie odczytano nazwiska pomordowanych.
Największa powojenna zbrodnia popełniona na Polakach
Obława Augustowska była największą zbrodnią dokonaną na Polakach po II wojnie światowej. Do operacji przeszukiwania 3,5 tys. km kw. i wyłapywania podejrzanych o związki z AK mieszkańców prawie 400 miejscowości zaangażowano 50 tysięcy żołnierzy, głównie 50. Armii 3. Frontu Białoruskiego. Wspierało ich ludowej wojsko i UB.
Wszystkich zatrzymanych przekazywano funkcjonariuszom sowieckiego Kontrwywiadu Wojskowego Smiersz, którzy ich przesłuchiwali i selekcjonowali. Co najmniej 592 aresztowanych Polaków sowieci rozstrzelali i pochowali w nieznanym miejscu.
Celem operacji była likwidacja antykomunistycznego oporu na nowym pograniczu polsko-litewsko-białoruskim - przede wszystkim struktur Armii Krajowej i Litewskiej Armii Wolności. Jej zasadnicza część trwała do 19 lipca. Mniejsze operacje sowieci powtarzali do połowy sierpnia. Pełna lista ofiar nie jest znana. W śledztwie ustalono dotychczas około 560 nazwisk.
Śledztwo ws. obławy
Postępowanie dotyczące Obławy Augustowskiej jako zbrodni komunistycznej - zbrodni przeciwko ludzkości prowadzi Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku.
W wyniku ustaleń z ostatnich kilku lat przyjęto, że prawdopodobnym miejscem zamordowania i pochówku ofiar obławy może być przygraniczna strefa po stronie białoruskiej w okolicach dawnej drogi Rygol (Polska) - Kalety (Białoruś). Niestety dotychczas nie udało się uzyskać zgody na przeprowadzenie działań weryfikujących tę hipotezę.
źródło: IAR, IPN | red: sk, mak, zmj
