Ponad 50 osób zgłosiło się na festiwal cerkiewnego dzwonienia

Kompozycje wygrywane na dzwonach cerkiewnych

Cerkiewne dzwonienie polega na tworzeniu kompozycji, odpowiednio do potrzeb religijnych, wygrywanych na dzwonach cerkiewnych. Supraski festiwal jest jedyną taką imprezą w kraju; jej główny cel, to kultywowanie tej zanikającej w Polsce tradycji. Konkursowe dzwonienie odbywa się na XVIII-wiecznej dzwonnicy, usytuowanej w bramie prawosławnego monasteru Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny.

To w jego zabudowaniach działa Muzeum Ikon i Fundacja Oikonomos, które wraz z monasterem (klasztorem) są współorganizatorami festiwalu pod nazwą "Obwieszcza, wychwala, nawołuje". Odbywa się on zawsze w okresie paschalnym, czyli po Świętach Wielkanocnych, które w tym roku w Kościele wschodnim wypadły tydzień po katolickich.

Zgodnie z dawnym obyczajem, każdy może wtedy dzwonić "na chwałę Pana".

Otwarte warsztaty

W piątek odbywają się otwarte warsztaty cerkiewnego dzwonienia, prowadzone przez specjalistę z Białorusi; po nich zaplanowano sesję próbną dla uczestników konkursu.

W sobotę odbędzie się międzynarodowe sympozjum poświęcone współczesnej kampanologii, czyli nauce o dzwonach, zajmującej się m.in. ich historią, akustyką, sposobami wytwarzania, a także wykorzystaniem jako instrumentów muzycznych. Po południu odbędą się przesłuchania konkursowe w trzech kategoriach: juniorów (uczestnicy w wieku do 16 lat), open i mistrzowskiej. Laureaci będą znani w niedzielę.

Ks. Jarosław Jóźwik, kanclerz założonej przez Oikonomos i działającej w zabudowaniach monasteru Akademii Supraskiej zwrócił uwagę, że dzięki sympozjum i udziałowi w konkursie dzwonników z różnych krajów następuje wymiana doświadczeń. "Mamy nadzieję, że akademia stanie się takim miejscem styku kultur Wschodu i Zachodu" - powiedział. Zwrócił uwagę na pierwsze zgłoszenia chętnych z Litwy i Włoch.

Historia festiwalu

Festiwal cerkiewnego dzwonienia organizowany jest w Supraślu od 2009 r. z inicjatywy Muzeum Ikon, oddziału Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. W 2010 r. odbyły się tylko warsztaty gry na cerkiewnych dzwonach, a zrezygnowano z konkursu, bo w dniu jego rozpoczęcia doszło do katastrofy smoleńskiej.

W 2015 r. impreza nie odbyła się, bo organizatorzy podjęli decyzję o zmianie formuły i organizacji festiwalu co dwa lata. Chodziło przede wszystkim o to, by zmieniali się krajowi uczestnicy, bo o ile chętnych zza wschodniej granicy (przede wszystkim z Białorusi i Rosji) nie brakowało, to z kraju nie przybywało nowych osób, które chciałyby spróbować swych sił w konkursie.

Siódma jego edycja odbyła się w 2016 r., przed rokiem zorganizowano jedynie warsztaty i sympozjum.

Dzwony cerkiewne

W odróżnieniu od dzwonów w Kościele katolickim, w dzwonach cerkiewnych poruszają się nie całe kielichy, a jedynie ich serca. Ich dźwięk ma bardzo duże znaczenie, są one bowiem - oprócz głosu ludzkiego - jedynym instrumentem, który można wykorzystywać w cerkwi. Służą do nawoływania wiernych do modlitwy, słychać je też w najważniejszych momentach nabożeństw.

Na XVIII-wiecznej dzwonnicy, usytuowanej w bramie monasteru w Supraślu, jest obecnie 10 dzwonów. Jeszcze przed I wojną światową w monasterskiej dzwonnicy znajdowały się cztery. Największy z nich ważył prawie 2,5 tony, a ich głos było słychać w oddalonym o 14 km Białymstoku. Zaginęły jednak bezpowrotnie, a ich los nie jest znany. Obecne pochodzą z różnych okresów (w tym jeden z okresu międzywojennego) i zostały ufundowane z różnych źródeł. Dwa mniejsze dołączyły do innych ośmiu kilka lat temu.

źródło: PAP | red: mag, maj