W białostockim areszcie ma powstać izba pamięci ofiar egzekucji

Współpraca IPN i Służby Więziennej

W czwartek (30.11) szefowie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej i miejscowego oddziału IPN podpisali porozumienie o współpracy "szkoleniowej i edukacyjnej" obu placówek. 

Jak poinformował IPN w przesłanym komunikacie, porozumienie przewiduje m.in. organizację na terenie placówek penitencjarnych warsztatów, wykładów, prelekcji i wystaw związanych z historią Polski, a skierowanych do funkcjonariuszy Służby Więziennej i osadzonych. Inspektorat planuje zorganizować izbę pamięci w tych pomieszczeniach aresztu przy ul. Kopernika w Białymstoku, gdzie w latach 1944–1956 wykonywano wyroki śmierci na żołnierzach podziemia niepodległościowego. IPN ma zapewnić pomoc merytoryczną. 

Podczas ekshumacji na terenie aresztu odnaleziono szczątki prawie 400 osób

Teren tego aresztu, to miejsce kilkuletnich ekshumacji w ramach śledztw IPN dotyczących zbrodni komunistycznych funkcjonariuszy UB. Najpoważniejsze poszukiwania były prowadzone na zewnątrz budynków - na terenie dawnego przywięziennego ogrodu. Tam, w ramach prac ekshumacyjnych prowadzonych na dużą skalę w pięciu etapach od 2013 roku, odkryto łącznie szczątki 385 osób: mężczyzn, kobiet i dzieci. Poszukiwania były prowadzone również w piwnicach budynku administracyjnego tego aresztu. Odkryto tam szczątki dziesięciu osób i drobne fragmenty kości co najmniej jeszcze jednej. 

Ze źródeł archiwalnych i dowodów zebranych w śledztwie prokuratorów białostockiego oddziału IPN wynika, że w piwnicach miejscowego aresztu wykonywane były w latach 40. i 50. ubiegłego wieku wyroki śmierci, wydawane przez ówczesny miejscowy Wojskowy Sąd Garnizonowy, a następnie Wojskowy Sąd Rejonowy. W ocenie historyków IPN niewykluczone jest, iż dokonywano tam także potajemnych pochówków ofiar zbrodni komunistycznych. To tam ma powstać izba pamięci. 

Izba pamięci powstanie w dwóch pomieszczeniach

Rzecznik prasowy dyrektora okręgowego Służby Więziennej w Białymstoku mjr Michał Zagłoba powiedział, że założenia projektu mówią o wyłączeniu dwóch pomieszczeń w tych piwnicach i przygotowanie tam w przyszłym roku stosownej ekspozycji. Przyznał, że do końca nie wiadomo, jak w przeszłości wyglądało to miejsce. Za stronę artystyczną projektu ma odpowiadać prof. Andrzej Dworakowski z wydziału architektury Politechniki Białostockiej. Jak podano w komunikacie, uroczysty pochówek szczątków odkrytych na terenie aresztu, planowany jest na przyszły rok. Służba Więzienna zadeklarowała czynny udział w przygotowaniu tej uroczystości.

źródło: PAP | red: mak