Białowieski Park Narodowy nie wydzierżawi od rolników łąk dla żubrów - ale szkody pewnie będą

W tym roku Białowieski Park Narodowy nie podpisze z rolnikami umów na dzierżawę łąk na potrzeby żubrów, lubiących w tych miejscach przebywać i żerować. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska unieważnił konkurs, w którym park starał się o pieniądze na ten cel.

W Puszczy Białowieskiej jest największe w Polsce stado żubrów; według danych na koniec 2015 r. żyło tam 578 tych zwierząt. Biorąc pod uwagę ich potrzeby, Białowieski Park Narodowy od kilku lat kontraktował u rolników ponad 100 ha łąk, płacąc średnio ok. 2,4 tys. zł za rok dzierżawy jednego hektara.

Ostatnio było to finansowane w ramach projektu "Rozwój metapopulacji żubra w północno-wschodniej Polsce". Pieniądze na cały projekt pochodziły z tzw. funduszy norweskich.

Na tegoroczne dzierżawy park szukał dofinansowania w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W tym tygodniu jednak zarząd NFOŚ unieważnił cały nabór wniosków. Jak wyjaśnił rzecznik NFOŚ Sławomir Kmiecik, zarząd podjął taką decyzję "z uwagi na konieczność wprowadzenia rozwiązań systemowych dotyczących realizacji programu priorytetowego".

Nadleśniczy ośrodka hodowli żubrów Białowieskiego PN Jerzy Dackiewicz dodał, że dofinansowanie miało być dwuletnie, więc pod znakiem zapytania stoi też i przyszłoroczna dzierżawa łąk dla żubrów.

Specjaliści zajmujący się tymi zwierzętami uważają, że ponieważ żubry i tak będą wychodziły na łąki, na których zwykle żerują (na zimę było tam też zostawiane dla nich siano), rolnicy będą domagali się odszkodowań od Skarbu Państwa.

Za szkody zwierząt chronionych, w tym żubrów, odszkodowania wypłacają Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska. Zdaniem Grzegorza Piekarskiego z RDOŚ w Białymstoku, zaprzestanie kontraktacji jest niepokojące, bo spowoduje niewątpliwie zwiększenie ilości szkód oraz wysokość odszkodowań wypłacanych rolnikom.

RDOŚ w Białymstoku za tzw. szkody żubrowe w ub. roku wypłacił ok. 940 tys. zł, a 99 ze 139 wniosków dotyczyło Puszczy Białowieskiej. Za 2014 r. było to prawie 300 tys. zł (72 z 96 wniosków miało związek z białowieskim stadem żubrów). Do połowy marca tego roku rolnicy złożyli 90 wniosków, z czego 2/3 z okolic Puszczy Białowieskiej.

O tym, że szkód będzie więcej, mówi również dr hab. Rafał Kowalczyk, dyrektor Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży. To ta placówka rozpoczęła kontraktowanie łąk w 2007 r. ze środków UE, z programu Life "Kraina żubra", potem inne podmioty kontynuowały te działania w kolejnych latach.

Jego zdaniem kontraktowanie łąk pozwalało też działać na rzecz większej akceptacji żubra przez lokalną społeczność, by rolnicy nie postrzegali go jako szkodnika, ale jako atrakcję, także dla turystów, a przez turystykę - jako element rozwoju regionu.

Kowalczyk podkreślił, że z badań naukowych wynika, iż żubr nie jest gatunkiem leśnym, lubi bytować na terenach otwartych w sąsiedztwie dużych kompleksów leśnych. Łąki do kontraktowania wybierano z naukowcami, na podstawie obserwacji migracji żubrów. (PAP, oprac. koi)