Region: Białostocki oddział IPN po raz 7. przyznał tytuły "Świadka Historii"

Sześciu laureatów otrzymało w piątek (27.11) honorową nagrodę "Świadka Historii" województwa podlaskiego. Nagrody te po raz 7. wręczył białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej.

Tegorocznym laureatami zostali: Jan Radkiewicz - żołnierz Armii Krajowej zaangażowany w tworzenie miejsc pamięci w powiecie bielskim; kapitan Zygmunt Wierzyszko - żołnierz AK i działacz "Solidarności" z Wysokiego Mazowieckiego; Stanisław Wiśniewski - żołnierz 9. Pułku Strzelców Konnych AK, inicjator między innymi powstania grupy rekonstrukcyjnej i Grajewskiej Izby Historycznej.

Pośmiertnie nagrodę przyznano Weronice Topór - Sybiraczce i żołnierce Armii Polskiej na Zachodzie oraz pułkownikowi Tadeuszowi Czerkawskiemu - również Sybirakowi i współzałożycielowi Stowarzyszenia Byłych Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Laureatem nagrody jest także Szkoła Podstawowa nr 2 w Łapach, która od kilku lat angażuje się w budowanie świadomości patriotycznej i historycznej uczniów i mieszkańców tej miejscowości.

Ideą nagrody "Świadek historii" jest docenienie ludzi, którzy faktycznie byli świadkami przełomowych wydarzeń, ale jest to tytuł przyznawany także osobom i instytucjom promującym najnowszą historię - podkreśla rzecznik białostockiego oddziału IPN Tomasz Danilecki. W poprzednich edycjach odznaczono 60 osób. Oddział IPN w Białymstoku w 2008 r. jako pierwszy w Polsce wcielił w życie ideę Nagrody Honorowej "Świadek Historii". (acz/zmj)

Śp. pułkownik Tadeusz Czerkawski - urodzony w 1919 r. w Stanisławowie, zmarł w 2012 r. w Warszawie. Przed II wojną światową absolwent Państwowego Liceum Handlowego w Białymstoku, więzień NKWD, Sybirak, żołnierz 3 Dywizji Strzelców Karpackich, uczestnik kampanii włoskiej, kawaler Orderu Virtuti Militari. W latach 90. współzałożyciel i wieloletni Prezes Stowarzyszenia Byłych Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie "Karpatczycy" i Stowarzyszenia Klubu Przyjaciół, Szkół i Organizacji Monte Cassino, zrzeszającego kilkadziesiąt szkół z całego kraju kultywujących pamięć o walkach żołnierzy polskich we Włoszech. Zgłoszony przez dyrektora Zespołu Szkół Technicznych im. Gen. Władysława Andersa w Białymstoku.

Jan Radkiewicz - urodzony w 1926 r. w Nałogach k. Bielska Podlaskiego, żołnierz Armii Krajowej i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Od 1982 r. angażował się w upamiętnianie miejsc pamięci narodowej na terenie powiatu bielskiego. Z jego inicjatywy do dziś wmurowano 17 tablic pamiątkowych i 15 pomników poświęconych m.in. żołnierzom zamordowanym we wrześniu 1939 r. przez komunistyczne bojówki, ofiarom zbrodni niemieckich i sowieckich, Sybirakom, żołnierzom brygad wileńskich AK i NZW, poległym pod Monte Cassino. Z jego inicjatywy powołano lokalne organizacje mające na celu opiekę nad miejscami pamięci narodowej, m.in. Związek Piłsudczyków czy Regionalny Komitet Obrony Pamięci Narodowej. Kandydaturę zgłosił senator Lech Feszler.

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Łapach - od kilku lat aktywnie zaangażowała się w budowanie świadomości patriotycznej i historycznej swoich uczniów oraz wszystkich mieszkańców Łap. Nauczyciele i uczniowie biorą aktywny udział w organizacji ogólnomiejskich obchodów kolejnych rocznic procesu sądowego kpt. Kazimierza Kamieńskiego "Huzara", który odbył się w Łapach w 1952 r. Szczególnie uroczyście celebrowano 60. rocznicę tego zdarzenia, organizując Miesiąc Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W wychowaniu patriotycznym szkoła współpracuje z białostockim oddziałem IPN. Kandydaturę zgłosił proboszcz parafii pw. św.św. Apostołów Piotra i Pawła ks. Waldemar Krzywiński.

Śp. kpt. Weronika Topór - Sybiraczka, od 1942 r. żołnierka II Korpusu Armii Polskiej gen. Władysława Andersa, uczestniczka kampanii włoskiej. W 1989 r. współzałożycielka białostockiego Oddziału Związku Sybiraków, a następnie Krajowego Związku Byłych Żołnierzy PSZ na Zachodzie, w którym przez wiele lat pełniła różne funkcje, łącznie z funkcją wiceprezesa i prezesa Oddziału w Białymstoku. Inicjatorka i współfundatorka budowy pomników, tablic oraz nadania szkołom i miejscom publicznym imion bohaterów związanych z walką żołnierzy PSZ na Zachodzie. Prowadziła aktywną pracę z młodzieżą. Zmarła w 2012 r. Kandydaturę zgłosił Bogdan Topór - prezes białostockiego oddziału Związku Byłych Żołnierzy PSZ na Zachodzie.

Kpt. Zygmunt Wieryszko - urodzony w 1923 r. w Indurze na Grodzieńszczyźnie. Członek ZWZ-AK, uczestnik Akcji "Burza", represjonowany przez NKWD. W 1980 r. zaangażowany w tworzenie NSZZ "Solidarność", za co był represjonowany. Od 1989 r. aktywny członek Światowego Związku Żołnierzy AK, m.in. prezes Obwodu Wysokie Mazowieckie. Inicjator umieszczenia w kilku kościołach na terenie Obwodu tablic upamiętniających akowców, w budowę pomnika Ofiar Rządów Totalitarnych w Wysokiem Mazowieckiem. Podczas licznych spotkań z młodzieżą dzieli się wspomnieniami. Doprowadził do nadania Centrum Kształcenia Zawodowego imienia Armii Krajowej, przekazania pod opiekę uczniów sztandaru 76 pp AK Obwodu Wysokie Mazowieckie oraz do odsłonięcia tablicy pamiątkowej na budynku szkoły. Wspierał inicjatywę organizacji konkursu "Żołnierze Wolności" dla uczniów. Kandydaturę zgłosił starosta wysokomazowiecki Bogdan Zieliński.

Stanisław Wiśniewski - urodzony w 1927 r. w Starym Jeżewie, żołnierz 9. Pułku Strzelców Konnych AK. We wrześniu 1944 r. uczestnik ostatniej bitwy pułku z Niemcami na Czerwonym Bagnie. Po 1989 r. zaangażowany w działania na rzecz integracji byłych żołnierzy 9 PSK i 9 PSK AK. Od 1992 r. prezes klubu byłych żołnierzy obu jednostek. Inicjator akcji zbierania pamiątek po pułku, które stały się zaczątkiem Grajewskiej Izby Historycznej. Inicjator i prezes powołania w 2001 r. Środowiskowej Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych. Działał także na rzecz umieszczania w przestrzeni publicznej tablic memoratywnych związanych z 9. PSK, organizował opiekę nad grobami jego żołnierzy. Wydał też drukiem swoje wspomnienia. Jeden z inicjatorów powstania grupy rekonstrukcyjnej 9 PSK. Dzięki jego zaangażowaniu coroczne obchody Święta 9 PSK oraz kolejnych rocznic bitwy w rejonie Osowych Grądów wykroczyły swą rangą ponad wymiar lokalny. Kandydaturę zgłosił starosta grajewski Jarosław Augustowski.

Zobacz też:
Białystok: IPN świętuje jubileusz
Agnieszka Czarkowska jedną z laureatek konkursu IPN na Audycję Historyczną Roku