W koszyczkach m.in. jajka, sól i chleb - Wielka Sobota w Cerkwi prawosławnej

Tego dnia rano odprawiana jest św. liturgia, w czasie której już można odczuć świąteczną atmosferę. Kapłani zmieniają szaty z ciemnych, żałobnych na białe, które symbolizują zmartwychwstanie. Duchowni w cerkwiach święcą koszyczki z pokarmami aż do wieczornego nabożeństwa.

W koszyczku nie może zabraknąć jajek, chleba, soli i mięsa. Niektórzy pieką też specjalną babkę, zwaną paschą, na której układają z ciasta pierwsze litery od słów "Christos Woskriesie", czyli Chrystus Zmartwychwstał.

Do soboru św. Mikołaja w Białymstoku można przychodzić ze święconką od 10:00 do 20:00. O północy w cerkwiach rozlegną się dzwony i rozpoczną się świąteczne nabożeństwa. Później wierni zasiądą do świątecznego śniadania, które rozpoczną od poświęconych pokarmów.

W Wielką Sobotę święcone są pokarmy

W województwie podlaskim, gdzie są największe w kraju skupiska wiernych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, pokarmy święcone są w cerkwiach przez cały dzień, po porannych liturgiach. W Białymstoku takiej liturgii św. Bazylego Wielkiego, z poświęceniem chleba i wina, przewodniczył rano w katedrze św. Mikołaja abp Jakub, ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej.

Pokarmy święcone są nie tylko w cerkwiach. W parafiach poza dużymi miastami duchowni starają się bowiem dojechać do wiernych; wtedy święcą pokarmy np. przy przydrożnych krzyżach. W niektórych parafiach na Białostocczyźnie zachował się zwyczaj święcenia wtedy w dużych koszach wszystkich potraw przygotowanych na wielkanocne śniadanie.

Przez cały dzień wierni odwiedzają Groby Pańskie

We wschodniej tradycji Grób Pański symbolizuje płaszczanica (lub w innej pisowni: płaszczenica), czyli wynoszony w Wielki Piątek na środek świątyni całun z ikoną Chrystusa w grobie.

Prawosławną tradycją Wielkiej Soboty jest również odwiedzanie cmentarzy. Zwierzchnik Cerkwi w Polsce metropolita Sawa odwiedzi tego dnia groby zmarłych metropolitów i duchownych spoczywających na Cmentarzu Wolskim w Warszawie.

Odwiedzanie symbolicznego Grobu Chrystusa i święcenie pokarmów, to najważniejsze wydarzenia Wielkiej Soboty także dla grekokatolików, których skupiska są m.in. na Podkarpaciu. Oni również Wielkanoc będą obchodzić w najbliższą niedzielę, podobnie jak wierni innych obrządków wschodnich.

Duchowni przypominają, że w Wielką Sobotę wciąż obowiązuje ścisły post. Pierwszym posiłkiem bez postu będzie dla wiernych Kościołów wschodnich wielkanocne śniadanie. W niektórych rodzinach spożywane bywa wcześnie rano, po powrocie z nocnych uroczystości paschalnych.

Dokładnych danych dotyczących liczby prawosławnych w naszym kraju nie ma. Przedstawiciele polskiej Cerkwi szacują, że wiernych jest ok. 450-500 tys. Przyjmuje się, że połowa z nich mieszka w północno-wschodniej Polsce. Według danych GUS, w ostatnim spisie powszechnym przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób. Hierarchowie uznają te dane jednak za niemiarodajne.

Liczba grekokatolików w Polsce szacowana jest na ok. 50 tys. Mieszkają oni m.in. w województwach: podkarpackim, małopolskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, lubuskim i dolnośląskim.

źródło: PAP | red: wsz, mak